Polskie Radio
Jacek Kleyff [Źródło]
Masz prawo nie rozumieć mnie,
bo przecież wszystko się dziś zmienia,
I płyną punkty odniesienia,
- lecz tylko nie zrozum mnie źle
Jacek
Kleyff

Początki działalności artystycznej Kleyffa wiążą się z powstaniem kabaretu "Salon Niezależnych" pod koniec lat 60. Pierwotnie z Romanem Walisiakiem, ostatecznie z Michałem Tarkowskim oraz Januszem Weissem współtworzył jedno z najważniejszych zjawisk kabaretowo-teatralnych pierwszej połowy lat 70. Spektakle "Salonu Niezależnych", pełne absurdalnego humoru, obnażały gierkowską rzeczywistość, uderzając w prymitywny społeczny konsumpcjonizm. Ważnym elementem spektakli były piosenki, wykonywane głównie przez Kleyffa. Z tego czasu pochodzą takie utwory jak "Telewizja", "Huśtawki", "Dobre wychowanie", "Cyrk".

W 1975, po zmianach w konstytucji PRL, mówiących o "nierozerwalnym sojuszu ze Związkiem Radzieckim” Jacek Kleyff podpisał list protestacyjny, znany jako Memoriał 59. Spotkały go za to szykany, łącznie z zakazem publikacji i występów. Narastające problemy z cenzurą przyczyniły się do zakończenia działalności "Salonu Niezależnych”, a Kleyff znalazł się w gronie artystów-dysydentów, występując poza oficjalnym obiegiem kultury, m.in. w czasie spotkań w mieszkaniu Anny i Tadeusza Walendowskich (znanym jako Salon Walendowskich). Już wtedy dystansował się jednak od bezpośredniego zaangażowania w politykę, czemu dał wyraz na przykład w piosence "Źródło".

Na początku lat osiemdziesiątych zamieszkał na wsi pod Lublinem, wybierając życie poza wielkomiejskim zgiełkiem, rezygnując z udziału w działalności politycznej. W połowie lat 80. powołał do życia zespół Orkiestra Na Zdrowie, którego stylistyka znacząco różniła się od wcześniejszych dokonań Kleyffa, wykorzystując formy zbliżone do reggae i muzyki etnicznej. Także w tekstach pieśniarz na długie lata zrezygnował z drapieżności i sarkazmu, cechujących jego piosenki z lat 70., na rzecz łagodniejszych treści, opartych o filozofię Wschodu. W ostatnich latach wrócił do wykonywania dawnych utworów, umiejętnie łącząc stylistykę barda z bogatszymi brzmieniami ONZ. Także nowe utwory są wypadkową poetycko-muzycznych światów, w których od dziesięcioleci porusza się Jacek Kleyff.

Krzysztof Gajda

FILMY
playVideo
Po 1976 wiedzieliśmy, że żarty się skończyły, że to nie przelewki
playVideo
Im bardziej świat dookoła był drapieżny, tym bardziej nasze piosenki były drapieżne
playVideo
W telewizji słyszałem, że Jacek Kuroń jest agentem CIA. Przy kolejnym "Dzienniku TV" doznałem olśnienia i posypały się zwrotki "Telewizji"
playVideo
"Sceny finalne" (cz. 1), FAMA 1975Film zmontowany z odrzuconych przez cenzurę fragmentów siedmiu filmów Jerzego Karpińskiego wyprodukowanych poza oficjalną kinematografią i telewizją: "Fama", "Korowód", "Finał", "Przecena dla wszystkich", "Polska, Polen, Poland...", "Dla osiem i pół", "Misja salonu niezależnych". Wystąpili m.in.: Zbigniew Sawicki, Adios Muchachos, Janusz Weiss, Lech Dymarski, Jolanta Marciniak, Jacek Kleyff, Joanna Bartel, Andrzej Nowak, Marek Gołębiowski, Krzysztof Kolberger, Elżbieta Jodłowska, Tadeusz Sakowski, Michał Tarkowski, Salon Niezależnych, Towarzystwo Kilwaterowskie, Krzysztof Materna, Teatr Ósmego Dnia, Jan "AP" Kaczmarek, Andrzej Dudziński, Magda Umer, Natasza Czarmińska, Teatr Stu.
playVideo
"Sceny finalne" (cz. 2), FAMA 1975Film zmontowany z odrzuconych przez cenzurę fragmentów siedmiu filmów Jerzego Karpińskiego wyprodukowanych poza oficjalną kinematografią i telewizją: "Fama", "Korowód", "Finał", "Przecena dla wszystkich", "Polska, Polen, Poland...", "Dla osiem i pół", "Misja salonu niezależnych". Wystąpili m.in.: Zbigniew Sawicki, Adios Muchachos, Janusz Weiss, Lech Dymarski, Jolanta Marciniak, Jacek Kleyff, Joanna Bartel, Andrzej Nowak, Marek Gołębiowski, Krzysztof Kolberger, Elżbieta Jodłowska, Tadeusz Sakowski, Michał Tarkowski, Salon Niezależnych, Towarzystwo Kilwaterowskie, Krzysztof Materna, Teatr Ósmego Dnia, Jan "AP" Kaczmarek, Andrzej Dudziński, Magda Umer, Natasza Czarmińska, Teatr Stu.
playVideo
Krzysztof Gajda: Humor Kleyffa można porównać do humoru Monty Python'a
playVideo
Wojciech Makowski: Kelus i Kleyff przyjaźnili się od czasów wspólnych wypraw na szyszki. Był to sposób zarabiania pieniędzy dla ludzi takich, jak oni

MÓWI JACEK KLEYFF
Źle się czuję z przydomkami "legenda”, "mistrz” Jest to dla mnie krepujące, bo każdy z nas ma w sobie zakopanego jakiegoś mistrza. Ale chcę uniknąć fałszywej minoderii, bo lubię swoje piosenki (Polskie Radio 2011)
Są na świecie rzeczy, których nie udowodnimy Nie wszystko w życiu da się wiedzieć. I tak będzie zawsze, tak zostanie (Polskie Radio 2013).
PIOSENKI
Tolerancja (1972) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
O śmierci Brunona Schulza (1975) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Źródło (1975) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Zapałka (1974) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Huśtawka (1973) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Kolejowa poczekalnia (1967) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Telewizja (1972) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Dróżnik (1974) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
Jeśli mi się kiedyś zdarzy (1973) słowa i muzyka: Jacek Kleyff
ZDJĘCIA Jacek Kleyff